Klasa IV
Opady atmosferyczne
Szare, ciemne chmury kłębiaste lub warstwowe są zwiastunem nadciągających opadów deszczu, mżawki, śniegu i gradu. Deszcz-to opad różnej wielkości kropel wody. Mżawka złożona jest z bardzo drobnych kropelek wody. Śnieg jest opadem płatków różnej wielkości i budowy zwanych śnieżynkami. Grad – to opad bryłek lodu.
1. Opad różnej wielkości kropel wody to:
A. śnieg
B. deszcz
C. mżawka
D. grad
2. Śnieg składa się z różnej wielkości płatków, które nazywamy:
A. kropelkami
B. bryłkami lodu
C. śnieżynkami
D. chmurami kłębiastymi
3. Opad bryłek lodu to:
A. deszcz
B. mżawka
C. grad
D. śnieg
4. Opady mogą wystąpić w postaci:
A. tylko deszczu
B. tylko deszczu i śniegu
C. tylko deszczu i gradu
D. deszczu, mżawki, śniegu i gradu
Klasa V
Woda w gospodarstwie domowym
Na świecie żyje około 6 mld ludzi. Człowiek w ciągu doby potrzebuje co najmniej 50 litrów czystej wody: do picia, gotowania i celów higienicznych. Jedna szósta ludności świata nie ma do dyspozycji nawet tyle. W wielu krajach wysoko rozwiniętych zmniejsza się ilość wody zużywanej w gospodarstwach domowych i budynkach publicznych na cele spożywcze i higieniczne. Przed rokiem 1990 większość amerykańskich toalet zużywała jednorazowo około 20 litrów wody. Spłuczki wprowadzone na rynek po roku 1994 - 6 litrów. Nowoczesne pralki zużywają około 38 – 45 litrów wody na jedno pranie, czyli o 39 % mniej wody niż pralki stare.
1. Ile litrów czystej wody człowiek potrzebuje w ciągu doby do picia, gotowania i celów higienicznych:
A. jedną szóstą litra
B. 50
C. 150
D. 2
2. Ile wody jednorazowo zużywała większość amerykańskich toalet przed 1990 rokiem:
A. około 39 litrów
B. około 20 litrów
C. około 6 litrów
D. około 100 litrów
3. Ile wody zużywają spłuczki wprowadzone na rynek po roku 1994:
A. 6 litrów
B. 20 litrów
C. 39 litrów
D. 100 litrów
4. Człowiek zużywa wodę do picia, gotowania oraz:
A. lotów kosmicznych
B. celów higienicznych
C. zasilania samochodów z napędem hybrydowym
D. fotosyntezy
5. Ilu ludzi nie dysponuje minimalną ilością czystej wody?
6. O ile mniej wody zużywają spłuczki wprowadzone po roku 1994 od wcześniejszych?
7. Ile litrów wody zużywają nowoczesne pralki?
8. Ile litrów wody zużywały pralki wprowadzone na rynek jako pierwsze?
9. Oblicz, ile dm3 zużywał człowiek w ciągu tygodnia?
10. Do jakich celów używa człowiek czystej wody?
Klasa VI
Woda-czy wystarczy dla wszystkich
Paruje z oceanów, opada na lądy i rzekami powraca do mórz-woda, zdawałoby się niewyczerpalne bogactwo. Tylko 2,5% zasobów wody na ziemi to woda słodka, w większości uwięziona w lodach polarnych i śniegu. Z dostępnych zasobów słodkiej wody tylko 0,6 procent ma znaczenie użytkowe. W cyklu hydrologicznym krąży stała ilość wody, ale jej jakość pogarsza się wraz ze zwiększaniem się liczby mieszkańców ziemi. Obecnie około 80 krajów cierpi na niedostatek wody. Ponad miliard ludzi nie dysponuje zdrową wodą pitną, codziennie na świecie umiera 25 tysięcy osób z powodu chorób wywoływanych jej brakiem.
1. Jaką część zasobów wody na ziemi stanowi woda słodka:
A. 1 %
B. 2,5 %
C. 0,6 %
D. 50 %
2. Ile krajów świata cierpi na niedostatek wody:
A. 6
B. 25
C. 80
D. 100
3. Ilu ludzi na świecie nie dysponuje zdrową wodą pitną:
A. ponad 1000000000
B. ponad 1000000
C. ponad 6 miliardów
D. ponad 25 tysięcy
4. Z powodu chorób wywoływanych brakiem wody codziennie umiera:
A. 2,5 tysiąca ludzi
B. 0,6 tysiąca ludzi
C. 25 tysięcy ludzi
D. miliard ludzi
5. Ile procent wszystkich krajów cierpi na niedostatek wody?
6. Ile osób rocznie umiera z powodu braku wody?
7. W jaki sposób woda krąży w przyrodzie?
8. W jakim stanie skupienia występuje woda zawarta w lodach polarnych i śniegu?
9. Jaki jest powód pogarszania się jakości wody krążącej w przyrodzie?
10. Dlaczego 25 tys. osób codziennie na świecie umiera?
Klasa VI
Lasy w Polsce
Około tysiąca lat temu prawie cała Polska była pokryta lasami. W miarę wzrostu liczby ludności tereny leśne stopniowo zaczęły się zmniejszać. Zamieniano je na pola uprawne oraz wycinano na drewno. Nadmierny wyrąb lasów, zwłaszcza przez Niemców podczas II wojny światowej, doprowadził prawie do zagłady tej formacji roślinnej w Polsce. Obecnie tereny leśne zajmują 28% powierzchni kraju i stopniowo są powiększane. Najwięcej lasów występuje w górach oraz na nieurodzajnych glebach. Najmniej lasów rośnie w regionach uprzemysłowionych oraz w miejscach występowania żyznych gleb, gdzie rozwinęło się rolnictwo.
Oto procentowy udział różnych gatunków drzew, które rosną w polskich lasach:
sosna – 69%
świerk – 6%
dąb – 6%
olcha – 5%
buk – 4%
brzoza – 6%
jodła – 3%
inne – 1%
1. Ile lat temu prawie cała Polska pokryta była lasami?
2. Dlaczego zmniejszała się liczba lasów?
3. W jaki sposób wykorzystywano tereny po wyciętych lasach?
4. Kto przyczynił się do wyrębu lasów?
5. W czasie jakich wydarzeń historycznych zmniejszyła się powierzchnia lasów?
6. Jaką powierzchnię obecnie zajmują lasy w Polsce?
7. W jakich regionach Polski występuje najwięcej lasów?
8. Gdzie występuje najmniej lasów w Polsce?
9. Jaki procent wszystkich drzew stanowią drzewa iglaste?
10. Jaki procent wszystkich drzew stanowią drzewa liściaste?
11. Jakiego gatunku drzew jest najwięcej w polskich lasach?
12. Ile procent więcej zajmują świerki niż olchy?
13. Jeżeli lasy w Polsce zajmują 86.680 km2, to jaką powierzchnię zajmuje jodła?
14. Jaką powierzchnię zajmują dęby i buki łącznie? Ile to hektarów?
15. Jaką powierzchnię zajmują lasy iglaste?
16. Wykonaj kołowy diagram procentowy przedstawiający udział różnych gatunków drzew, które rosną w polskich lasach.
Klasa V
Złote rybki
Złote rybki to typowe ryby słodkowodne. Wymagają dość dużych zbiorników nawet do 180 l wody o temperaturze 5-25oC. 1 m3 wody wystarcza tylko dla 3 dojrzałych osobników o długości ciała ok. 10 cm. Można je trzymać w akwarium o minimalnych wymiarach: długość 90 cm, wysokość 40 cm i szerokość 30 cm. W okresie tarła należy temperaturę stopniowo podnosić do 20-22oC i akwarium naświetlić dostarczając również więcej tlenu. Dno akwarium powinno by wysypane grubą warstwą drobnoziarnistego piasku. Roślinność złote rybki zjadają, a więc trzeba ją często wymieniać. Należy je karmić rano i po południu takimi porcjami, żeby wszystko było zjedzone w ciągu 15 minut.
Złote rybki żywią się larwami, owadami, robakami i szczątkami roślin. Pokarmu szukają w dnie przebudowując podłoże. Mają szybką przemianę materii, dlatego woda, w której przebywają, prędko ulega zabrudzeniu. Jej wymiana powinna następować powoli, a temperatura świeżej nie może różnić się od poprzedniej. Filtry w akwarium muszą być odpowiednio wydajne.
1. W jakich wodach żyją złote rybki?
2. Czy złote rybki mogą żyć w akwarium?
3. Jaka jest temperatura wody, w której mogą żyć złote rybki?
4. Jakiej szczególnej troski wymagają złote rybki w okresie tarła?
5. Ile razy dziennie należy karmić złote rybki?
6. Czym się żywią złote rybki?
7. Czy złote rybki wymagają częstej wymiany wody w akwarium?
8. Jak można dostarczyć złotym rybkom więcej tlenu?
9. Do jakiego gatunku należą?
10. Ile wody potrzebuje jeden dojrzały osobnik?
11. Jaką osiąga długość dojrzała złota rybka?
12. Czy minimalne akwarium dla złotych rybek może mieć wymiary 0,9m na 0,4m na 0,03m?
13. Ile litrów wody może zmieścić akwarium o minimalnych rozmiarach?
14. Jakie wymiary może mieć akwarium, którego objętość wynosi 180 litrów?
15. O ile dm długość minimalnego akwarium jest większa od wysokości tego akwarium?
16. Jaka jest łączna długość spoin w minimalnym akwarium?
17. Ile czasu poświęcają złote rybki na jedzenie w ciągu tygodnia?
18. Czy wystarczy prostokątna tafla szkła o wymiarach 7 dm na 2 m do wykonania minimalnego akwarium (ściany muszą być wykonane z jednego kawałka szkła)? Wykonaj rysunek ułożenia ścian na tafli szkła.
19. Jaki procent powierzchni wszystkich ścian minimalnego akwarium stanowi powierzchnia podstawy tego akwarium?
Klasa VI
Szympans
Szympans jest dużą małpą człekokształtną. W pozycji stojącej mierzy 160 cm, a waży 70-80 kg. Żyje w stadach złożonych z 5-30 osobników w różnym wieku na obszarach zachodniej i środkowej części Afryki równikowej. Zasiedla zróżnicowane środowiska naturalne: dżunglę tropikalną, sawanny i górskie lasy do wysokości 3000 m n.p.m. prowadzi nadrzewny tryb życia, ale sporo czasu w ciągu dnia spędza na ziemi. Rano żeruje, w południe drzemie, po południu ponownie szuka pożywienia, zaś wieczorem buduje na drzewie gniazdo, w którym spędza noc. Żywi się przede wszystkim pokarmem roślinnym, ale od czasu do czasu urozmaica sobie dietę mięsem, m.in. polując na młode pawiany i antylopy.
1. Jakim zwierzęciem jest szympans?
2. Jaki osiąga wzrost?
3. Ile waży?
4. W jakich żyje stadach?
5. Gdzie można spotkać szympansa w warunkach naturalnych?
6. Wskaż na mapie, gdzie żyje szympans?
7. Czy szympans zwykle pływa?
8. Gdzie można spotkać szympansa?
9. Połącz odpowiednio strzałkami:
Szympans:
rano drzemie
w południe buduje gniazdo
po południu żeruje
wieczorem szuka pożywienia
10. Jakie może być najmniejsze, a jakie największe stado?
11. Jakim procentem liczby osobników najmniejszego stada jest liczba osobników najmniejszego stada?
12. Jakim procentem najmniejszego stada jest największy szympans?
13. Ile gramów waży największy szympans?
Źródło tekstów o zwierzętach: http://www.zoo.wroclaw.pl/
Maria Smoczek |
