mgr Bożena Jakubiec
pedagog szkolny
Gimnazjum im. Jana Pawła II
w Twardorzeczce
WPŁYW MEDIÓW NA MŁODEGO CZŁOWIEKA
Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich lat niezmiennie wykazują, że swój wolny czas dzieci spędzają głównie przed telewizorem, poświęcając oglądaniu programów telewizyjnych średnio 3 – 4 godziny dziennie, nawet więcej. Obserwując negatywne zachowania wynikające z przedawkowania oglądanych programów oraz wpływu innych mediów na dzieci i młodzież w wieku szkolnym, postanowiłam zbadać ten problem w swojej szkole, gdzie jestem pedagogiem szkolnym. W semestrze I roku szkolnego wśród 273 uczniów klas I, II i III gimnazjum przeprowadziłam ankietę na temat spędzania czasu wolnego przez uczniów, czasu poświęcanego mediom oraz wpływu tych oddziaływań na młodego człowieka. Była to anonimowa ankieta, co przypuszczam przyczyniło się do rzetelnego przekazu wiedzy na temat badany.
Jednym z pierwszych pytań, obrazującym stosunek badanych do tematu było pytanie na temat ilości spędzanego przed TV czasu w ciągu doby.
Najwięcej uczniów (177 – 64 %) przed TV spędza 1-2 godz., tylko 14 (5,2 %) spędza przed nim więcej niż 4 godz. 17 osób odpowiedziało inaczej niż sugerowały odpowiedzi ankiety. Większość z nich to stwierdzenia:
- „rzadko oglądam TV”;
- 2 osoby - „w ogóle nie oglądam”
- 2 osoby - „cały dzień w miarę możliwości spędzam przed TV”.
Kolejne pytanie dotyczyło rodzaju oglądanych filmów.
Zdecydowana większość (72 %) lubi oglądać komedie. Na kolejnych miejscach znajdują się już z goła odmienne w nastroju filmy: horrory (52 %), sensacyjne (36 %), thrillery (27,5 %).
Dzieci i młodzież chętnie oglądają swoje programy młodzieżowe, czego niestety nie potwierdziły udzielone przez uczniów mojej szkoły odpowiedzi, ale są także niezwykle chłonną widownią programów dla dorosłych. Są chętnymi odbiorcami reklam, teleturniejów, seriali, reportaży, kryminalnych filmów, słowem oglądają wszystko z wyjątkiem dyskusji politycznych i obrad sejmu.
Ofertę TV młodzi „telemaniacy” uzupełniają kasetami wideo, filmami DVD, do których mają praktycznie nieograniczony dostęp.
Na pytanie „Czy oglądasz programy tylko dla dorosłych?” badani odpowiadali wybierając podane możliwe odpowiedzi.
43,5 % ogląda często programy dla dorosłych za przyzwoleniem swoich rodziców, 23,5 % nie ogląda ich nigdy, gdyż rodzice zabraniają i taka sama grupa ankietowanych ogląda je czasami, gdy rodzice nie wiedzą. Jedynie 1,8 % ogląda programy dla dorosłych wtedy, gdy rodzice pozwolą.
Wśród tych odpowiedzi znajdowały się również inne, np.:
- „nie interesują mnie” – 1 osoba
- „nie oglądam, bo nie lubię, nie chcę” – 1 osoba
- „mam TV w pokoju, więc bez problemu” – 1 osoba
- „tak zawsze, rodzice o tym nie wiedzą” – 2 osoby.
Na pytanie o ulubiony program telewizyjny ankietowani odpowiadali bardzo różnorodnie.
Aż 79 uczniów (28,5 %) jako ulubiony program telewizyjny podało seriale, powodzeniem wśród młodzieży cieszą się programy muzyczne (12,5 %), realisty show (13,5 %), teleturnieje (10,3 %) i programy TV, które je nadają (TVP1, 2, POLSAT, TVN). Wśród ankietowanych 12,5 % nie ma ulubionego programu telewizyjnego.
Ostatnie pytanie na temat oglądanych przez gimnazjalistów programów TV brzmiało: „Czy oglądasz programy i filmy z czerwonym znaczkiem w rogu?”.
Po części odpowiedzi na to pytanie pokrywają się z wcześniej zadanym pytaniem „Czy oglądasz programy tylko dla dorosłych”. Zdecydowanie tak na pytanie odpowiedziało 25 % osób, nie – 17%. 54,3 % ogląda filmy z czerwonym znaczkiem w rogu tylko czasami. Niektóre osoby, udzielające odpowiedzi na to pytanie dopisały dlaczego czasami oglądają takie filmy („wtedy, kiedy są ciekawe”, „jeśli ktoś ten film mi polecił”).
Telewizja spycha inne media na drugi plan, nie ma jednak wyłączności. Książki, prasa, radio, Internet także docierają do młodych odbiorców i kształtują ich postawy. Jednak stale zmniejsza się procent dzieci czytających książki, co potwierdzają ogólnopolskie badania i np. przeprowadzona przeze mnie w bibliotece szkolnej analiza czytelnictwa. Książka przegrywa z telewizją, wideo, komputerem i Internetem. Nagminnym zjawiskiem stało się oglądanie ekranizacji książki w miejsce jej lektury. Modnym stają się opracowania lektur na CD.
W ankiecie znalazło się również pytanie dotyczące komputera – „Jak najczęściej wykorzystujesz komputer?”
Z 273 ankietowanych jedynie 7 osób (2,5 %) nie posiada własnego komputera, albo tylko taka liczba otwarcie o tym mówi. Przypuszczalnie, jeśli nawet ankietowani nie posiadają komputera w domu, to mają dostęp do niego. Zdecydowana większość na komputerze gra. Jeśli gra, to w jakie gry?
Pytanie dotyczyło ulubionej gry komputerowej. Z obserwacji oraz rozmów z uczniami stwierdzam, że najczęściej wybierane jako ulubione, gry strategiczne – 22% ankietowanych, rozwijają myślenie, ale nie wartości intelektualne, lecz pociągają wartką i dynamiczną akcją.
Media mają również wpływ na wybór idola młodzieżowego. W ankiecie na pytanie o idola pojawiły się różnorodne propozycje. Ogromna większość, bo aż 199 ankietowanych (73 %) jako idola podaje muzyka, bądź innego znanego artystę z telewizji. Młodzież widzi wzór do naśladowania również wśród: sportowców, aktorów, prezenterów telewizyjnych, bohaterów filmowych i książkowych. Ważne miejsce w tym „rankingu” zajmuje papież Jan Paweł II – 7,3 % ankietowanych wskazało na idola właśnie patrona naszego gimnazjum Jana Pawła II oraz rodziców – tak twierdzi 3,6 % uczniów.
Ankieta miała również na celu ukazać preferowane przez gimnazjalistów formy spędzania czasu wolnego. Najważniejszym pytaniem ankiety było więc pytanie o sposób spędzania wolnego czasu.
Analizując odpowiedzi zauważyć można wpływ komputera na młodzież (115 osób – 42,2 %) i telewizji (98 – 35,1 %), ale również duża część uczniów naszego gimnazjum w czasie wolnym uprawia sport (164 osoby – 60 %), czyta, spędza czas z przyjaciółmi, pomaga swoim rodzicom.
Dwie spośród ankietowanych osób jako sposób spędzania czasu wolnego podały pomoc sąsiedzką („pomagam sąsiadce w zakupach”, „sprzątam starszej sąsiadce w domu”). Inne dwie osoby w czasie wolnym piszą pamiętniki. Cztery osoby rozwijają swoje zainteresowania. Siedmioro gra w tym czasie na instrumencie.
Myślę, że prowadzone w szkole zajęcia pozalekcyjne, duża oferta konkursów organizowanych w szkole i poza nią, w których młodzież bierze udział, wychowanie do wartości realizowane przez nasze gimnazjum we współpracy z rodzicami w istotnej mierze przyczyniają się do eliminowania zgubnego wpływu mediów na nasze dzieci.
Czy mass media muszą zatem ogłupiać? Zajmować znaczące miejsce w życiu młodych ludzi?
Nie muszą, ale z całą pewnością będą to czynić, a my powinniśmy się przed tym bronić. Nauczyciele i rodzice muszą stać się dla dzieci przewodnikami w świecie mediów i muszą stwarzać młodzieży alternatywne modele spędzania wolnego czasu. Dzieci nie czekają na poprawę sytuacji, rodzą się, rosną, dojrzewają i będą w przyszłości takie, jakimi my je ukształtujemy.
|
