Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dzieci z deficytami intelektualnymi w szkole masowej

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 8386 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Problemy dydaktyczne i wychowawcze w klasie to chleb powszedni każdego nauczyciela, bez względu na przedmiot i klasę, w której uczy. Często wynikają one z problemów zupełnie nie zależnych od naszych wychowanków.

W każdej szkole masowej funkcjonują dzieci, które z różnych powodów nie zostały objęte nauczaniem specjalnym, a w wielu przypadkach do niego się kwalifikują. Zgodnie ze współczesną tendencją uczniowie o niewielkich deficytach intelektualnych muszą być objęci szkolnictwem masowym. W celu przybliżenia problemów związanych z upośledzeniem, inaczej oligofrenią, pozwoliłam sobie przytoczyć definicję M. Kościelskiej: "pojęcie upośledzenia oznacza różne typy zaburzeń rozwoju o odmiennej patogenezie, których wspólnym wyróżnikiem jest to, że ograniczają dziecku realizację społecznych wymagań".

Wyróżnia się cztery grupy upośledzenia umysłowego odzwierciedlające stopień obniżenia sprawności intelektualnej: lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki. Iloraz inteligencji pomaga w kwalifikacji do poszczególnych grup upośledzenia.

Stopień upośledzenia           I.I.
Lekki   50 - 55 do ok. 70
Umiarkowany   35 - 40 do 50 - 55
Znaczny   20 - 25 do 35 - 40
Głęboki   poniżej 20 lub 25 (źródło: Wciórka J. Podstawowe założenia i rozwiązania we współczesnych klasyfikacjach zaburzeń psychicznych, "Postępy Psychiatrii i Neurologii" 1993, nr 2, s. 1- 22).

W Polsce od 1968 r. funkcjonują dzieci z pogranicza (iloraz inteligencji w granicach 70 - 90) dawniej zwane ociężałymi umysłowo. Nie są one kierowane do szkół specjalnych dla upośledzonych umysłowo. Należy zapewnić im zorganizowaną opiekę i pomoc w szkołach podstawowych normalnych.

Wyniki badań dowodzą, że bez specjalnej pomocy dzieci ociężałe umysłowo nie są w stanie sprostać wymaganiom programowym szkoły podstawowej. Zwolnione tempo pracy, brak samodzielności, pomysłowości i przemyślanego planu działania powoduje, że wymagają nadzoru, specjalnego bodźca do pracy w postaci pochwały. Częściej zaobserwować można u nich niestałość emocjonalną, impulsywność, agresywność, niepokój, nieadekwatną i niestabilną samoocenę.

Przyczyny niedorozwoju umysłowego:
- po zakażeniu i zatruciach;
- wskutek urazu lub działania czynników fizycznych;
- z powodu zaburzeń przemiany materii, wzrostu lub odżywiania;
- w wyniku ciężkiej choroby mózgu występującej po urodzeniu;
- wskutek chorób i zespołów wywołanych przez nieznane czynniki w życiu płodowym;
- wskutek anomalii chromosomalnych;
- wskutek wcześniactwa;
- wskutek braku podniet psychosocjalnych (kulturowe).
Realizując nauczanie osób ociężałych i upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim nauczyciel musi w pierwszej kolejności poznać historię życia, charakter i stopień upośledzenia, przyczyny jego powstania, warunki rozwoju każdego wychowanka. Dobra znajomość ucznia pozwoli uwzględnić w metodach pracy typ układu nerwowego, dostosować ilość i jakość pracy do jego możliwości, unikać bodźców wpływających niekorzystnie na ośrodkowy układ nerwowy. Stworzy możliwość konstruowania warunków sprzyjających przebiegom procesów emocjonalnych i stosowania metod kompensacyjnych, korygujących, usprawniających i dynamizujących.

Metody pracy z dziećmi opóźnionymi w rozwoju.

Podstawową formą pomocy są zajęcia wyrównawcze, nie należy jednak zapominać o głównym nurcie życia szkolnego. Dziecko, które nie nadąża za programem nauczania przychodzi do szkoły jako siedmiolatek z taką samą motywacją do uczenia się, jak każde inne. Bardzo ważne jest, aby mimo swoich trudności nie zagubił tej motywacji. Jeśli nie jest wspierana nagrodami i sukcesami - wygasa, a dziecko popada w kłopoty i czeka na konkretne wskazówki, jak może z nich wybrnąć. Nie dostając takich, zaczyna unikać problemów stosując wagary, ucieczki itp. Istnieją sposoby, aby zwiększyć możliwości intelektualne tych dzieci.

Każdemu nauczycielowi bez względu na to, jakiego przedmiotu uczy polecam pracę w 5-6 osobowych grupach. Przynosi ona konkretne korzyści nauczycielowi, który może zwiększyć indywidualizację nauczania
(uczenie dzieci, a nie klasy), zróżnicować metody dydaktyczne w zależności od charakterystyki zespołu klasowego (większa samodzielność dla dzieci pracujących szybciej, więcej czasu dla pracujących wolniej). Praca w małych zespołach pozwala organizować doświadczenia i ćwiczenia praktyczne, które rozwijają naturalną każdemu dziecku ciekawość poznawczą - dzieci "wolniejsze" szybciej przyswajają nowe wiadomości poprzez działanie praktyczne i zabawę. Jest to zdecydowanie bliższe ich percepcyjnym możliwościom poznania świata. Zlecając im określone zadania do wykonania przy ustawianiu sprzętu lub pomocy w trakcie doświadczenia, zyskujemy okazję do ocen i pochwał, które są dla nich wzmocnieniem pozytywnym. W grupkach dzieci sprawniejsze intelektualnie mogą wykorzystać swój potencjał na rzecz tych słabszych; potrafią łatwiej rozwiązać wątpliwości posługując się sobie zrozumiałym językiem. Szalenie istotne jest, by dzieci "wolniejsze" weszły do grupy z jakimś kapitałem początkowym w postaci określonej mocnej strony. Każdy z nas takie posiada i zadanie nauczyciela polega na ich znalezieniu i podkreśleniu. Znając potrzeby edukacyjne swoich wychowanków pedagog powinien wykorzystać świetlicę szkolną, jako swoistą grupę wsparcia i samopomocy w nadrabianiu zaległości edukacyjnych. Należy starać się "załatwić" indywidualną terapię pedagogiczną i psychologiczną oraz zajęcia rewalidacji, korzystając z usług poradni psychologiczno-pedagogicznych, które służą nie tylko rodzicom i uczniom, ale także nauczycielom. Wskazana jest ścisła współpraca z rodzicami, od których będzie w dużej mierze zależało, czy dziecko w pełni skorzysta z dostępnych form rewalidacji, ponieważ odbywają się one często poza szkołą. Często należy kierować rodzicami w ich pracy z dzieckiem, udzielając wskazówek ile i w jaki sposób wykonywać konkretne ćwiczenia. Oni mają prawo na tym się nie znać. Podczas sprawdzania wiadomości konieczne jest stosowanie indywidualnych testów. Podczas ich konstruowania należy unikać pytań otwartych, a stosować zadania wielokrotnego wyboru lub teksty z lukami.

Niezwykle istotną stroną pracy z dziećmi z deficytami intelektualnymi jest kwestia oceniania. Spawa wydaje się prosta, gdy dziecko ma orzeczenie o skierowaniu do szkolnictwa specjalnego. Wraz ze specjalnym programem stosuje się inne kryteria oceniania. Ale co należy robić, gdy dziecko takiego orzeczenia nie ma? Otóż dla każdego ucznia z problemami ocena ma być czynnikiem motywującym i podnoszącym samoocenę. Znając mocne strony dziecka możemy budzić jego motywację do nauki, a tym samym mamy sporo okazji do stawiania mu pozytywnych ocen. Dzieci posiadające opinię, na podstawie której możemy obniżyć wymagania programowe powinny być oceniane nie tylko za jakość wiedzy i ilość przyswojonych informacji, ale również za wkład pracy i chęć podjęcia trudu rozwiązania danego zadania. Należy wziąć pod uwagę nie tylko jego predyspozycje, ale również konstrukcję psychiczną. Aby wszystko odbywało się zgodnie z regulaminami i statutem szkoły należy powyższe ustalenia zaznaczyć w wewnątrzszkolnym systemie oceniania. Takie reguły oceny powinny znaleźć odbicie również w przedmiotowych systemach oceniania. Nie jest błędem ocenianie w podobny sposób tych uczniów, którzy nie posiadają stosownych dokumentów, ale sprawiają trudności. Należy pamiętać o pozostałej części klasy, a więc tych wszystkich "szybszych" uczniach, którzy muszą się orientować w naszych zasadach oceniania, by nie zarzucali nam braku sprawiedliwości i kumoterstwa. Z klasą należy się "dogadać".

Mając w klasie dzieci z deficytami intelektualnymi dobrze jest przed rozpoczęciem zajęć zastosować dla wszystkich uczniów ćwiczenia z kinezjologii edukacyjnej. Poprawia ona efektywność uczenia się, wpływa korzystnie na komunikowanie się, kreatywność, twórczość, zwiększa wydajność pracy. Ćwiczenia te pomagają opanować stres. W przypadku dzieci młodszych wskazana jest praca metodą Bon Depart . Metoda dobrego startu to system ćwiczeń oddziałujących przede wszystkim na procesy instrumentalne: percepcyjne i motoryczne. Zasadniczą rolę odgrywają w niej trzy elementy: wzrokowy ( wzory graficzne), słuchowy (piosenka) i motoryczny (odtwarzanie wzorów graficznych w rytm piosenki). Z innych metod pracy i usprawniania dzieci ociężałych umysłowo polecam również ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne, metodę ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne i muzykoterapię.

W nauczaniu początkowym deficyty dzieci rozmywają się jeszcze w ogólnych trudnościach dojrzewania do szkoły wszystkich uczniów, ale takie dziecko musi ukończyć szkołę podstawową i gimnazjum. Element przymusu rodzi frustrację, a przy braku świadomości swoich mocnych stron także upokorzenia, które w prostej drodze prowadzą do agresji i depresji. Początkowo zapewne odstraszać będzie nauczycieli rezygnacja z dotychczasowych, wypracowanych metod, ale podział klasy na grupy bardzo pomaga dzieciom "odstającym" od reszty przeżywać chwile sukcesu.

LITERATURA
1. Badegruber B., Nauczanie otwarte w 28 krokach, WSiP, Warszawa 1997 r.
2. Bogdanowicz ., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1985 r.
3. Brauner A. i F., Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym, WSiP, Warszawa 1995 r.
4. Grochowska N., Co obić, kiedy nie wiadomo, co robić, Seventh Sea, Warszawa 2001 r.
5. Kościelska M., Oblicza upośledzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 r.
6. Krajan A. (red), Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, Warszawa-Wrocław 2002 r
7. Mihilewicz S.(red), Dziecko z trudnościami w rozwoju, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2001 r.
8.Nartowska H., Wychowanie dziecka nadpobudliwego, Nasza Księgarnia, Warszawa 1972
9.Popławska J., Sierpińska B. Zacznijmy razem, WSiP, Warszawa 2001 r.
10.Witkowski T., Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych, WZPS, Lublin 1993 r.
11.Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2002 r.

Joanna Sikorska
Zespół Szkół Specjalnych Wołów

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie